Covid-19 AŞILARI

Tüm dünyayı ve ülkemizi etkisi altına alan Covid-19 salgınından kurtulmak için aşılama kampanyası dünyanın pek çok ülkesinde hızla başladı. Türkiye Çin'den satın alınan Sinovac aşısını, Covid-19 ile mücadele kapsamında 14 Ocak'ta uygulamaya geçti. Aşı 28 gün arayla iki doz şeklinde uygulanacak. Risk sıralamasına göre ilk olarak sağlık çalışanlarına Sinovac aşısı süratli bir şekilde uygulandı ve uygulanmaya da devam etmektedir.

  Sinovac İlaç Şirketi Pekin merkezli olup üretilen ''CoronaVac'' eski bir aşı üretim tekniği ile , yani enfekte etme özelliğini yitirmiş virüs enjekte edilerek , vücudun bağışıklık kazanması sağlanmaktadır ki, bu da İnaktif virüs tekniği olarak bilinmektedir. Dünyada yaygın olarak kullanılan ve güvenilir bir metot olan İnaktif virüs tekniği ile su çiçeği, çocuk felci ve bazı gribal enfeksiyonlara karşı bu yöntemle aşılar üretildi.

 İnaktif aşılar ısı, kimyasallar ve radyasyon kullanılarak virüslerin kendilerini kopyalayarak çoğalmalarının engellenmesi ile üretiliyor. Çoğalamayan virüsler bağışıklık sistemini tetikleyebiliyor. İnaktif grupta yer alan aşıların en büyük avantajı denenmiş ve güvenli olarak bilinen bir teknik olması, buna ilaveten bağışıklık sistemi zayıf insanlarda bile kullanılabilmesidir. Etkinliğinin düşük olması sebebiyle tek doz kullanımı yeterli olmadığından, birden fazla doz kullanılması gerekliliği de dezavantajdır.

    Dünyada kabul gören diğer koronavirüs aşılarından; Biontech ve Moderna ise yeni bir yöntem olan mRNA tekniğiyle üretildi. Almanya'da BioNTech'in kurucularından olan çift Dr. Uğur Şahin ve Dr. Özlem Türeci koronavirüs aşısını geliştiren Türk doktorlarımızdır. Geçtiğimiz ayda Almanya'da ''2021 Onur Ödülü''ne layık görülmüşlerdir.  Ödül töreninin 2021 bahar aylarında yapılacağı duyuruldu.

  ABD-Almanya ; Pfizer-Biontech,  Amerika ; Moderna DNA/RNA bazlı aşılarda laboratuvar ortamında üretilen genetik parçacıklar virüsün dış yüzeyindeki protein kı/lıfın kodlarını içeriyor. Aşı yapıldıktan sonra vücudun bu DNA/RNA kodlarındaki talimatları kullanarak antijenin kılıfını üretmesini bağışıklık sisteminin de bu parçacıklara uygun antikorlar üreterek, gerçek virüs vücuda girdiğinde savunmaya hazır hale getiriyor. Bu aşıların en büyük avantajı kolaylıkla , yüksek sayılarda ve çok hızlı üretilebilir olması. mRNA tekniğiyle oluşturulan aşılar Pfizer/Biontech ve Moderna gibi koronavirüsün DNA ve RNA parçacıklarını kullanarak vücuda bağışıklık kazandırıp, Covid-19'un etkilerinden koruyacak. 

mRNA aşıların daha önce insanlarda tıbbi anlamda kullanılmamış olması dezavantaj gibi görünse de Pfizer/Biontech ve Moderna Faz 3 deneylerinin ilk sonuçlarına göre aşıların ;  Pfizer/Biontech yüzde 95, Moderna yüzde 94 etki gösterdiğini açıkladı.

 Rusya'dan Gamaleya firmasının ürettiği Sputnik V aşısı ve İngiltere'nin Oxford AstraZeneca işbirliğinde üretilen Covid-19 aşısı Viral vektör tekniğine dayanıyor. Viral vektör tekniği aşılarda kullanılan en eski metotlardan ve etkinliği en yüksek aşılardan biridir. 

  Viral vektör aşılarında vücuda enjekte edilen virüs zayıflatıldığı için hastalığa neden olmasa da, bağışıklık sistemini tetikleyerek antikor üretilmesini sağlıyor. Bunun sonucu olarak vücut bağışıklık kazanıyor. Viral vektör aşıların en önemli avantajı ; vücuda çok spesifik antijenlerin enjekte edilmesiyle , vücudun verdiği tepki sonucu ürettiği antikorlar hedefe çok yakın olduğundan, tek doz uzun süreli bağışıklık için yeterli olabiliyor. Bağışıklık sisteminin, vücudun antijene değilde bu vektörleri tanıyarak, doğrudan vektöre tepki vermesi sonucunda aşının etkinliğinin düşebilir olması da Viral vektör aşıların dezavantajıdır.

    Covid-19 hastalığına yol açan SARS-CoV-2 vücuda girdiğinde kendini kopyalayarak çoğalır, vücut da bununla savaşmak için bağışıklık sistemini harekete geçirerek, virüsleri etkisiz gale getirecek antikor üretir. Antikorlar virüslerin başka hücrelere girmesini ve çoğalmasını engellemek için virüsün üzerine kitlenir. Bu süreçte vücutta ateş, öksürük, nefes darlığı gibi vücudun verdiği tepkiler gelişebilir. Aşıların amacı; bu semptom dediğimiz belirtiler görülmeden, vücudun bu virüsü tanımasını başka bir deyimle, hafıza hücrelerinin oluşturulmasını amaçlar. Vücudun bağışıklık sisteminin ürettiği antikorların bir kısmı hafıza hücrelerinde saklanarak , gelecekte ki hastalıklardan bizleri koruyor.