Evlerimizin Popüler Çiçekleri

Singapur Orkidesi (Pohalaenopsis sp.)

Son günlerde seçkin çiçek satış merkezlerinde bolca gördüğümüz, albenilibordo, beyaz, sarı ve menekşe renk tonlarının birbiri ile uyumlu olarak uzun bir sap üzerinde dizilmiş çiçekleriyle, Singapur orkidesinin bakım ve beslenmesini size anlatalım, ne dersiniz?

            Çok uzun ömürlü çiçeklere sahip nadide ve değerli çiçektir orkideler. Yetiştirmesi zahmetli de olsa doğru bir bakımla, basit kurallara uyarak çok uzun süre evinizdeki renk cümbüşüne tanık olabilirsiniz.

            Mutlaka olmazsa olmazı şeffaf saksılarda, bazen cam fanus, polykarbonatvinyl ya da şeffaf plastik materyalden seçilen kaplarda, yetiştirilmesi gerekir. Şeffaforkide saksıları büyük çiçek marketlerde satılır. Çünkü etli ve kalın kökleri, ışıktan yararlanarak bitkiyi çok daha güzel besler ve geliştirir. Koyu ve şeffaf olmayan ya da normal saksılarda uzun ömürlü yaşamazlar.

Çiçek marketlerde özel orkide yetiştirme ortamı ya da herkes anlasın diye aslında toprak olmadığı halde orkide toprağı diye satılan yetiştirme ortamı torbalardan evinizdeki orkide sayısına göre almalısınız.  Bir torba 2 kg kadardır ve 10-15 saksıya yeterlidir. Yetiştirmeortamı, Çam türü ağaçların 1-2 cm ebadındaki kabuk pulları ya da orman kozalak kabuğu gibi bitki parçaları, orkide yetiştirme ortamıdır. Açık yeşil 0,2-0,5 cm kalınlıkta kökleri ile hem besin, hemze adeta hem nefes ama mutlaka ışık alarak yaşayabilen bir bitki olduğunu asla unutmayın.

Çiçekçinizden, orkidenizi evinize getirdiğinizde, saksısının renkli kâğıt veya alüminyumfolyo ambalaj malzemesi, ya da jüt, keten gibi saksı çevreleyici ile getirdiğinizde veya size hediye olarak sunulduğunda, hemen o ambalaj malzemesini açıp, şeffaf saksısını ortaya çıkarınız. Şeffaf saksısı yoksa hemen, birkaç gün içinde şeffaf saksısı ve orkide ortamını satın alıp değiştiriniz.

Hediye gelen ya da satın aldığınızda şeffaf saksısı olmayan orkidelerinizi, şeffaf saksıya aktarırken ortamı döküldü, kökler açığa çıktı diye üzülmeyiniz. Hatta kahverengi çürümüş kök uçları ile çok sert yaşlı kök uçlarını da makasla kesiniz. Çiçeğinizden çıkan ortam ve gerekliyse ilave edeceğiniz, satın aldığınız ortam içine 2 çorba kaşığı da gerçek siyah renkli çiçek torfunu da karıştırınız. Çiçekçiden alınan orkide yetişme ortamında parçalar iri ise makas ile parçaları küçültünüz. Bir orkide saksısı 50-100 g arası yetiştirme ortamı alır. Sulama suyunun fazlasının alınması için, altına bir tabak veya saksısını biraz büyükçe ikinci bir cam veya şeffaf kap içine koyunuz. Ağaç kabuklarından oluşan kök tutunma ortamlı saksısını, kışın 10 günde bir az miktarda suyu, saksı altından hafifçe çıkar çıkmaz bırakacak şekilde sulayınız. Mutlaka suyun dışarı çıkan kısmını göllendirmeyip hemen alınız. Saksı altında çok ince bir su seviyesi 2-3 mm. Kalmasını sağlayınız. Çok sık sularsanız ve saksı altında devamlı göllenmiş bırakırsanız kökler çürür. Sulama suyuna çiçek marketlerdeki özel hazırlanmış sadece orkideler için etiketli, sıvı gübresini de alırsanız ayda bir ölçüsü miktarında sulama suyuna karıştırıp sularsanız bitkileriniz hep canlı kalır çiçek açar.

Ayda bir kere de orkide besleyici özel sıvı ya da granül besin maddesini sulama suyuna katarsanız 7-8 ay, devamlı çiçek açtırabilirsiniz.

            Orkidelerinizin ortam ısısının, 18 C den düşük, 22 C den yüksek olmamasına ve saksısını direkt güneş ışığı almayan fakat aydınlık ortama yerleştirmeye özen gösteriniz. Kalorifer peteklerine, uzaklıklarının da enkaz 1m Mesafede olmasına dikkat ediniz. Bu güzel çiçeği asla mutfak ortamında yetiştirmeyip, susuzkalmamasına, saksı içindeki ortamın hep sadece nemli kalmasına da özen gösteriniz.

            Çiçekleri tamamen solup ve döküldükten sonra, çiçek saplarını alttaki 1-2 boğum üzerinde kesiniz. Kök boğazı yada çevresinde yeni yavru orkide sürgünleri çıkmışsa 3- 4 yapraklı olunca dipten özenle ayırıp şeffaf saksı ve yetiştirme ortamına naklediniz, ilerde arkadaşlarınıza kıymetli bir hediye olarak verirsiniz.

AFRİKA MENEKŞESİ

(Saintpauliaionantha)

            Hemen her iç mekânda, çok albenili ve parlak kırmızı, pembe, beyaz, mor, bordo veya beyazla diğer renklerin karışımı renklerde, yalın yada katmerli çiçekleriyle, mekanlarda az yer işgal eden, bakımı kolay çiçeklerdir. Küçük ve dekoratif saksılarda, bu çiçeklere uyumlu diğer çiçeklerle, büyük uzun, ya daçanak saksılarda, güzel aranjman materyali olarak kullanılarak da yetiştirilirler. Kendi türünden çeşitli renklerdeki menekşeler, dekoratif büyük çanak şekilli saksılarda da aranjman yapılabilir ve özellikle aydınlık ve 1-2 saat güneş alan köşelerde huzur vericigörünüm oluştururlar.

            İsminden de anlaşılacağı gibi vatanı Afrika ve dağlık araziler olup, birçok türü vardır.Bitki yetiştiriciliğindeki ve evlerimizdeki türü  S.ionantha’dır. Yetiştiği ortamda ideal olarak, %75 ve daha çok nem ve 16-22 C sıcaklık isteği vardır. Yaz aylarında gündüz 1-2 C üst sıcaklık dereceleri ile kış aylarında, gece 12-13 C sıcaklığın altına düşecek sınırları geçmemek gerekir. Aksi durumda, yazın sıcaklığı yüksek olan köşelerdeki Afrika menekşelerinde, çiçeklenme durur, yapraklar kavrulur ve kurur. Kışın ise özellikle alt sıcaklıklarda dayapraklarındaki koyulaşma ve su toplanmış,haşlanmış görünüm ile üşüdüğünü belirtir. Direkt güneş ışığından hoşlanmaz. Yapraklarındaki, şekilsiz renk açılmaları ve daha sonra da açık sarıdan, kahverenginedönen lezyonlar, güneş ışığından dolayı yanmaları gösterir. Az ışık alma durumlarında ise, çok uzun saplı bol yapraklar ile cansız renkli az sayıda çiçekler verir veya çiçeklenme durur.

             Toprak isteği, biraz seçici de olsa, hazırlanması kolaydır. Toprağın geçirgen olması temel ilke olarak alınırsa, kireçsiz, hafif asit yapılı (pH 6,5), 3 kısım turba (bataklık yada sazlık tortusundan elde edilen toprak) veya turba yoksa 6-8 kısım orman yaprakları çürüntülütorf,

1 kısım ince kum,1 kısım toprak, karıştırılabilir. Kum yerine perlit de kullanılabilir. İyi yanmış ve parçalanmış koyun gübresi 1 kısım karıştırılırsa, saksı değişimi sonrası veya ilk çelikle çoğaltılmış bitkilerde, gelişme kuvvetli olur.

              Çoğaltılması tohum ve çelikle olur. Tohumla çoğaltmayı bitki ıslahçıları yeni renkler,dayanıklılık vb. profesyonel işlemler için kullanırlar. Çelikle üretme herkesin kolayca sonuç alacağı yöntemdir. 5 cm sap uzunluğu olan yapraklar, 20 C deki sıcaklık ortamı olan aydınlık bir köşede, bir bardak su içinde, daha emin olarak ta 8-10 cm katman oluşturulmuş perlitde veya 2 kısım turba, 1 kısım ince kum karışımında, ya da 5-6 kısım torf,2 kısım ince kum karışımında köklendirilir. Köklenme süresi enaz 20-21 gündür. Köklenen yaprak çelikler, 10-12 cm çaplı saksılara aktarılır. Daha sonra bir boy büyük saksılara 2 yılda bir aktarılır. Çünkü ancak 2 yılda bir bir boy büyük saksıda köklerini tam yoğunluğa eriştirir.

 Gübreleme ve su isteği için yılda 2 defa, yaz başlangıcı öncesi Nisan ayı, sonbaharda da Ekim ayında sıvı veya çubuk yada granül gübre ile, sulama suyuna veya toprağa karıştırılarak verilir. Kullanılacak gübrelerin seçiminde, piyasada pek çok firmanın, standart üretimi 20-20-20 veya 15-15-15 oranlarındaki NPK(Azot-Fosfor-Potasyum) gübrelerden sonuç alınsada, büyük yerli ve yabancı profesyonel gübre üretici firmaların ev çiçekleri için seçici özelliklerde ürettikleri, NPK(12-8-12+Diğ)veya(12-12-17+Diğ.)yada (9-9-12+Diğ.) oranlarıyla,bitkiler için mutlak gerekli diğer mikro elementleri (Mn,S,Fe,Mg,Cu,Zn vb.)de içeren,gübreleri tercih etmeniz, sizi daha çok tatmin edecek sonuçlar almanızı sağlar.

Sulamada dikkat edilecek husus yaprak çeliklerinin saksıya aktarıldığı ve gelişme sağlanana kadar, saksı ebadı büyütmeden sonra ilk can suyunun topraktan üstten verilmesi hariç,sulamanın alttan yapılması, kök geliştirmeyi hızlandırdığı gibi, üstten sulama ile oluşacak mantarihastalıkları önler. Afrika menekşelerini sularken asla yapraklarına su değdirilmemesi gerekir. Aksi halde başta külleme ve diğer yaprak leke hastalıklarına neden olabilirsiniz. Sulama suyunun kireçsiz ve temizliğinden emin olunması, nematod, solucan ve diğer toprak zararlılarının önlenmesi bakımından da çok önemlidir. Musluk suları kullanılması gerekiyorsa, iyice kaynatıp, soğuyup bekletildikten sonra verilmelidir. Musluk sularının çoğunun klorlu ve kireçli olmasının, bu güzel çiçeklerin çiçeklenmesini, gelişmesini durduracağını ve hatta solduracağını unutmayınız.

Bu çiçekler ve tüm ev çiçeklerinize vereceğiniz sulama suyunun hep oda sıcaklığında 20-22 Cde olmasına dikkat ediniz.En son olarak da yaz aylarında daha çok, kış aylarında ise daha az su istekleri olduğu unutulmamalıdır.Tüm ev çiçeklerimizdeki su isteğinin olup olmadığını anlamanın en pratik yolu; serçe parmağınızı toprağa 1. yada 2. boğumuna kadar sokup, parmağınız ucunda nem yada ıslaklık hissederseniz, su isteği yoktur.Kuruluk hissederseniz, çiçeğiniz toprak normal doyana kadar bir defada bol su istiyor demektir.

                 Budamayı en alt yapraklardan 1-2 sıra çepeçevre yapıp, saksıya budanan kısma kadar gömmeniz, aynı saksıya dikecekseniz, çiçeği işaret ve orta parmak arasına, toprakla başladığı yerden tutarak, saksısından ters çevirerek çıkarmanız, çıkan bitki ile kökü etrafındaki toprak tübünün alt kısmındaki toprağı hafifçe kök uçlarının olduğu seviyelere kadar ovuşturarak dökmeniz gerekir. Aynı saksıya veya bir boy büyük saksının dibine yeni ve taze toprak koymalı ve üst kısımda sulama derinliği kalacak şekilde bitkinin budanan gövdesi de dahil toprağa gömülecek şekilde ayarlanıp, yeni toprak ilavesi yapılmalıdır.

 Yine bitkilerinizde kuruyan,renk solgunluğu gösteren yapraklar varsa,diplerinden kesilip uzaklaştırılmalıdır. Genel bir solgunluk varsa,aşırı sulama, üşüme veya nematod yada solucan zararı, yaprak altlarında pudra gibi beyaz tozlu kaplı kısımlar varsa külleme, grimsi küfler varsa kurşuni küf hastalıkları düşünülmelidir.Yine yapraklarda solma, alta doğru kaşık şeklini aldığında ve yaprak altlarına baktığınızda,bazen hafif ağ ile birlikte veya toplu iğne ucu büyüklüğünde siyah,kahverengi noktalar ve çok dikkatli baktığınızda hareket ediyorlarsa ,çiçeklerinizi akarlar sarmış demektir Bunlar için uygun bitki koruma ürünleri,genel uygulama kurallarına göre püskürtülmeli yada nematod ve solucanlar için sulama suyuna verilmelidir..

                 Evinizdeki bir başka çiçeği sağlıklı yetiştirmenize yardımcı olacağımız güne kadar sağlık ve mutluluk dileklerimizle.

Tekrar Görüşmek ümidimle