Nadir elementler, yer kabuğundaki bulunma sıklıkları düşük olan ve sınırlı miktarda bulunan elementlerdir. Nadir elementler arasında lantan, cerium, praseodymium, neodymium, promethium, samarium, europium, gadolinium, terbium, dysprosium, holmium, erbium, thulium, ytterbium, lutetium, scandium, yttrium ve beryllium bulunur. Nadir elementler, teknolojik uygulamalar, enerji üretimi ve mühendislik materyalleri gibi birçok alanda kullanılırlar. Nadir element, gökyüzünde bulunan gökcisimlerinde bulunan ve dünyada ender rastlanan elementlerdir. Nadir elementler genellikle gezegenlerin mantosunda bulunur ve diğer elementlerle karışırlar. Nadir elementler arasında platinyum, iridium, osmiyum, rutenyum, palladyum ve germanyum bulunur. Bu elementler genellikle metalik olup, çok sert ve dayanıklıdırlar. Nadir elementlerin birçoğu, kimya, elektronik, enerji ve medikal sektörlerde kullanılır. Nadir elementlerin ender bulunması, onların değerli hale gelmesine neden olmuştur. Bu elementlerin maden olarak çıkarılması zordur ve çoğu zaman uzak ve zor erişilebilir yerlerde bulunurlar. Aynı zamanda, nadir elementlerin çıkarılması ve işlenmesi de zordur ve çevresel etkileri de vardır. Bu nedenle, nadir elementlerin sürdürülebilir bir şekilde çıkarılması ve kullanılması çok önemlidir. Ülkeler ve endüstriyel ortaklıklar, nadir elementlerin sürdürülebilir kaynaklarını keşfetmek ve üretmek için çalışıyorlar. Nadir elementlerin bulunma yerleri arasında Rusya, Avustralya, Türkiye, Afrika ve Avrupa ülkeleri bulunmaktadır. Ancak, en yüksek nadir element içeriğine sahip olan ülkeler arasında Çin, Japonya ve Güney Kore bulunmaktadır. Türkiye'de bulunan nadir element nedir? Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye'nin nadir toprak elementlerini keşfetmesinin yakın gelecekte ülkeye büyük avantaj sağlayacağını söyledi. Dönmez, 28 Ocak'ta İstanbul'da düzenlenen “Türkiye Yüzyılında Enerji Hedefleri” başlıklı bir etkinlikte, “Adından da anlaşılacağı gibi, bu elementler dünyada nadiren bulunuyor” dedi. Nadir toprak elementi nerede bulundu? “Periyodik tabloda 17 nadir element var ve bunların yedi sekizini Beylikova'da [İç Anadolu ili Eskişehir'de] bulduk. Bu, dünyadaki en büyük ikinci keşif.” Bakan, nadir toprak elementlerinin gelecekte daha önemli olacağını da sözlerine ekledi. "Önümüzdeki dönemde, geçmişte enerji savaşlarının yaşandığı gibi, nadir toprak elementleri alanında da isimsiz bir mücadele, bir savaş göreceğiz" dedi. “Bir F-35 savaş uçağında 45 kilogram nadir element var. Farklı komponentlerde ve parçalarda kullanılan o 45 kilogramı koymazsanız o uçak artık F-35 değil. Uçamaz ve bu tür unsurlar için dünya belli kaynak ülkelere bağımlıdır.” Dönmez, çok kısa sürede nadide maddelerin işleneceği bir tesisin temelinin atılacağını söyledi. Bu unsurları kendi milli ihtiyaçlarımız için kullanacağız ve daha sonra ihracat imkanı olursa satacağız” dedi. “Katma değerli ürünler ürettiğimizde bu sektörden elde edilecek değeri ve kazanımları çok daha yukarılara taşıyoruz. Şu anda cevher satışlarını mümkün olduğunca sınırlandırmaya çalışıyoruz. Cevher yerine mücevher satmak istiyoruz. Yani daha katma değerli ürünler üretmek istiyoruz. Nitekim bu yoğun çabalar sonucunda 2022 yılında 6,5 milyar dolarlık maden ihracatı ile cumhuriyet tarihimizin rekorunu kırdık.” Dönmez, enerji sektöründe bağımsızlığın önemine de vurgu yaptı. Enerjide bağımlılık zincirini kırmak, özellikle petrol ve doğal gaz arama ve keşfindeki başarımıza bağlı” dedi. “Karada ve denizde yoğun bir arama ve sondaj faaliyetine başladık. Nitekim filomuzu çok büyüttük. Tek bir sondaj gemimiz yoktu, sadece bir sismik gemimiz vardı. Bugün dünyadaki en son teknolojilerle donatılmış dört sondaj gemimiz var. Ayrıca çok modern iki sismik araştırma gemimiz var.” Nadir toprak mineralleri olarak da adlandırılan nadir toprak elementleri , rüzgar türbinleri için gerekli olan güçlü mıknatıslar için gereklidir. Ayrıca akıllı telefonlarda, bilgisayar ekranlarında ve LED ampullerde görünürler.