4/B’Lİ SÖZLEŞMELİ PERSONEL SORUNLARININ ÇÖZÜMÜNE İLİŞKİN ÇABALAR VE BU BAĞLAMDA SÜRESİZ SÖZLEŞMELİLER DERNEĞİ

Belli bir süreden beri kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilen sözleşmeli personelin birçok sorunları ortaya çıkmaya başlamış olup, bu yazımızda belirtilen sorunların dile getirilmesi ve çözümü bağlamında kurulan derneklerden ön plana çıkan Kamu Süresiz Sözleşmeliler Derneğine ilişkin bilgi vermeye çalışacağız.

Öncelikle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 4.Maddesinin B fıkrasına göre kamuda istihdam edilen yaklaşık 480 Bin personelin maruz kaldığı sorunlara kısaca değineceğiz.

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunun 4/B maddesine göre çalıştırılmaya ilişkin düzenleme “1978 tarihli ve 7/15754 Sayılı Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar” hakkındaki Bakanlar Kurulu kararı ile getirilmiştir.   Bu düzenlemeden yaklaşık olarak 43 yıl geçmiştir. Bu süre içerisinde ise mevzuat yaklaşık olarak 30’dan fazla değişikliğe uğramış ve personel birimlerinin bu değişiklikleri takip etmesi neredeyse imkânsız hale gelmiştir. Bu durum bu kapsamada çalışan personelin sorunlarını çözülemez hale getirmiştir.  Bu kadar değişikliğe uğrayan bir metnin yeniden ve yeni bir anlayışla yazılması ve Sayın Cumhurbaşkanı'nın onayından geçirilmesi zor olmamalıdır. Garip olan durum ise binlerce insanı ilgilendiren ve kevgire döndürülen bir mevzuatın yeni bir anlayışla yeniden düzenlenmesi yerine ısrarla mevcut mevzuatın çeşitli yamalarla uygulamaya çalışılmasıdır. Kısaca bu sorunlara değinelim;

Eşit İşe Farklı Ücret:

Kamu kurumlarının belirli bölgelerde personel istihdamında yaşadığı sorunlar Devlet yönetiminde doğal olarak bir arayışı getirmiştir. İşi kolaydan çözmek için çakılı pozisyon oluşturmak ilk akla gelen pratik bir çözümdü. Ancak, ilerleyen zaman diliminde bu yöntemin birçok sorunu ve dramı beraberinde getirdiği görüldü. Eşit işe eşit ücret hem kamuda hem de özel sektörde çalışma huzuru ile verimliliğini sağlamak için her zaman arzulanan bir uygulama olmuştur. Hal böyle iken aynı işi yapıp ta hem farklı ücret hem de farklı çalışma şartlarına sahip personeli görünce eşit işe eşit ücreti nasıl sağlanacağını düşünmeden edemiyoruz. Hatta aynı teşkilatta görülen bu tür ayrımlar çalışma barışını da zedeler hale gelmiştir. Demek ki ayaküstü ve günü kurtarmaya yönelik çözümler başka sorunlara yol açıyor.

Sözleşmeli personel mevzuatı karmaşık ve uygulanabilir değil:

Sözleşmeli personel mevzuatının gözden geçirilerek önce mevzuatın yekpareleştirilmesi daha sonra da uygulamadaki aksaklıkların giderilmesine yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Bir tarafta 1978 tarihli Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar, diğer tarafta ise yaklaşık 31 değişik sözleşmeli personel mevzuatı. Sistem dağılmış ve parça parça olmuştur. Bu durumun sözleşmeli personelde sahipsizlik algısı yaratması iyice sorunları arttırmıştır.

4/B Sözleşmeli Memurun maruz kaldığı haksızlıklar: 

• Vergi Dezavantajı:

4/B’lilerin tüm sözleşme ücreti gelir vergisine tabi iken kadrolu memurlarda sadece bazı maaş kalemleri gelir vergisine tabidir. Bu durum zamanla sözleşmeli personelin maaşında düşüklük sonucu adaletsizliğe sebebiyet vermektedir.

• Ücret Dezavantajı:

Kadrolu personel çalıştığı yıllara göre kıdem derecesine göre maaş alabiliyorken, sözleşmeli personel kaç sene görev yaparsa yapsın kıdem derece gibi hakları olmadığından, aynı görevi yaptığı kadrolu personelden daha düşük ücret almaktadır.

• Yurtdışı Göreve Gidememe:

Kadrolu personel, yurtdışı göreve gitmek için başvurabiliyorken, sözleşmeli personel yurtdışı görev için başvuru yapamıyor. Bu durum sözleşmeli personeller arasında üvey evlat muamelesine tabi tutulduğu izlenimini doğurmaktadır.

• Kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi yapılamaması:

Sözleşmeli personellerin kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi söz konusu değildir. Ancak kadrolu memurlar aşından kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi vardır. Bu durumda aynı işi yapan aynı eğitimi görmüş personelin çalışma şevkini ve verimliliğini olumsuz yönde etkilemektedir.

• Görevde yükselememe:

Sözleşmeli personelin görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavlarına girerek yükselmeleri mümkün değildir. Ancak, kadrolu memurlar açısından görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavlarına girerek yükselmek mümkündür. Yine bunun sonucu olarak sözleşmeli personelin kendini geliştirme çabası törpülenmektedir.

• İş güvencesinin bulunmaması:

Sözleşmeli personelin sözleşme süresi mali yıl ile sınırlıdır. Sözleşme süresinin sonunda sözleşmenin yenilenmemesi ihtimali söz konusu olabilmektedir. Ancak, sözleşme feshi idari yargı denetimine tabidir ve gerekçesiz fesihlerde iptal kararı verilmektedir. İdari dava açıldığında yürütmenin durdurulması kararı verilmediği durumlarda uzayan davanın sonucu bir fayda doğurmamaktadır. Sözleşmelerin yıllık olmasının sözleşmeli personelde tedirginliğe sebep olması kaçınılmazdır. Zira bu iş güvencesi problemi nedeni ile sözleşmeli personel bankadan kredi çekerek ev almak ve yatırım yapmak konusunda tereddütte kalmaktadır. Sözleşmenin yenilenmemesi halinde bu kredilerin ödenmesi mümkün olmayacaktır. Hatta evlilikte ve çocuk sahibi olmakta bile endişe yaşanmaktadır.  

• Tayin hakkının olmaması:

Sözleşmeli personellerin kurumlar arası geçişi ve tayin hakkı bulunmaktadır. Öyle ki sözleşmeli personelin; eğitim, sağlık vb. mazeretleri dahi kabul edilmemektedir. Buna karşı kadrolu memurlar açısından eş, sağlık ve diğer mazeretlere bağlı yer değişikliği mümkündür.

SÜRELİ SÖZLEŞMELİ PERSONEL UYGULAMASI

2016 yılından itibaren bir kısım devlet kurumlarında sözleşmeli personelin mağduriyetini bir nebzede olsa gidermek açısından “Süreli Sözleşmeli” uygulamasına geçilmiştir. Bu kapsamdaki personelin belli bir sonra (3+1 yıl) 657 sayılı kanunun 4/A maddesi kapsamına alınmaları sağlanmıştır. Ancak bu düzenlemeden önce süresiz sözleşmeli olarak atanan personel bu yeni düzenlemeden faydalanamamaktadır. Bu durum da kıdemli ve tecrübeli personel yönünden negatif  ayrımcılığa sebep olmaktadır.

KAMU SÜRESİZ SÖZLEŞMELİLER DERNEĞİ

Yukarıda bahsedilen sözleşmeli personelin maruz kaldığı eşitsizliklerin giderilmesi bağlamında 4/B’li sözleşmeli memurlar arasında çözüm arayışlarına girilmiştir. Bu kapsamda “Kamu Süresiz Sözleşmeliler Derneği” 2019 yılında kurulmuştur. Şu an için bu derneğin bine yakın üyesi bulunmaktadır. Dernek yöneticileri parti ayrımı yapmaksızın birçok milletvekilleri ile görüşerek sorunlarını aktarmıştır. Sayın milletvekilleri dernek üyelerinin haklı mücadelesini anladıklarını beyan etmiştir. Ayrıca dernek tarafından üyelerinin 4/A’lı kadrolara geçirilmesi için defaten idare mahkemelerinde davalar açılmıştır. Bu davalar halen devam etmektedir. Bunun yanı sıra çeşitli Ulusal ve Yerel TV kanallarında sorunlarını anlatma çabası içinde olmuşlardır. Bu dernek sosyal medyayı oldukça yoğun kullanmakla beraber somut çalışmalar yapmaktadır. Esasında kamuda çalışan süresiz sözleşmeli personelin sorunlarını çözmek kamu maliyesine ekstra bir yük getirmeyecektir. Buna karşın çalışma barışını sağlayacak olup personelin verimliliğini ve kuruma bağlılığını artıracaktır. Karar verme merciinde bulunan yetkililerin konuyu önemseyerek çözüme ulaştırmaları çok zor değildir. Ancak gündeme alınması ve istişare sonucu kalıcı çözüm üretilmesi elzemdir.

Bize ulaşabilirsiniz

Facebook Takip; www.facebook.com/yazargazetesi

İnstagram Takip; www.instagram.com/yazargazetesi

Twitter Takip; https://twitter.com/yazargazetesiTR

FacebookGurubumuz; https://www.facebook.com/groups/yazargazetesi.com.tr