Türkiyeyi Brokline Rant üzerinden yönlendirmek

Brooklyn Institute for Social Research (BISR), American Research and Development Corporation, RAND Corporation Amerika’da faaliyetlerini sürdüren düşünce kuruluşları olarak bilinen iki önemli merkezdir. Sayıları bin civarında olduğu tahmin edilen düşünce kuruluşlarının amacı Amerikan kamuoyunu yönlendirmek hükümetlere ve bürokrasiye adeta yol haritasında farklı bakış açılarının da olabileceğini sunmaktalar. Türkiye’de ise düşünce kuruluşu dendiğinde ilk akla gelen ise ASAM idi. Türkiye’nin siyasi kültürü ve hükümet yöntemi düşünce kuruluşlarının yeşermesine müsaade etmediğinden ASAM kapanmak zorunda kaldı. . Daha doğrusu düşünce kuruluşu kültürünün Türkiyede yeteri kadar anlaşılamadığını söylemek mümkündür.  Brooklyn Institute for Social Research (BISR), American Research and Development Corporation, RAND Corporation düşünce kuruluşları son günlerde Türkiye’de ismi en çok duyulan kuruşlardır. Sebebi ise önemli kısımları tercüme edilerek Türk kamuoyuna yansıyan Türkiye raporlarıdır. Özellikle ABD’de BİDEN’in başkanlık koltuğuna oturduktan sonra dünya politikalarında değişim olacağını birçok devlet yeni başkana göre dış politikalarını gözden geçirerek Amerika’ya göre şekilleneceği ifade edilmektedir. İşte bu noktada Brooklyn Institute for Social Research (BISR), American Research and Development Corporation, RAND Corporation kuruluşlarının Türkiye raporu oldukça fazla dikkate alındı. Raporların ana fikri, amacı bu raporu hazırlayanların yetkinliği ayrı bir tartışma konusu olmakla beraber Amerika bu kuruşlar üzerinden hedef ülkeyi yapılandırdıkları, hatta diplomasi görüşmelerinin devreye girmeden önce bu kuruluşlar üzerinden muhataplarını adeta istedikleri kıvama getirmekteler. Türkiye’de bu anlamda iki Amerikan kuruluşunun raporu ciddiye alınarak tartışıldı. Hükümet bu doğrultuda reformlar yapmaya niyetlendi. Muhalefet ise iktidarın gidici, Amerikanın kendilerine yeşil ışık yaktığı beklentilerine girmesine sebep oldu. Hükümet ve ya muhalefetin tutumu,karar vericilerinin dış dünyayı ne kadar yakından takip ettiği ve bu gelişmelerin karar verme yetisine ne kadar etki ettiği tartışmalara bakıldığında anlaşılmaktadır. Etkiye açık, propagandadan etkilenen kırılgan bir yapı ile karşıkarşıya kalındığı açıktır. Amerika, İngiltere, Fransa bu tür düşünce kuruluşları üzerinden dünyayı kendi siyasetlerinin uygulama konusunda adeta hamurunu yeniden yoğururken, dünyayı bu şekilde yönlendirirken Türkiye’de düşünce kuruluşlarının durumuna bakmak gerekir. Hem iktidarın hem de muhalefetin dünyaya söyleyecek sözlerini kitle iletişim araçları ile kamuoyuna sunmaktalar.  Kitle iletişim araçları ile dünya gündemi belirlemek, o gündemde etkili olmak adeta mümkün olmamaktadır.   İşte bunun için ABD düşünce kuruluşları üzerinden dünyayı dönüştürmekte, istediği gibi şekillendirmektedir. Türkiye’de faaliyet yapan düşünce kuruluşlarının durumuna bakmak gerekir.

Türkiyede düşünce kuruluşu kurmak,  işletmek oldukça zor ve maliyetlidir. Türkiye’nin dış dünyada kabul gören fikirlerine değer verilen düşünce kuruluşu var mı sorusunu sorup şöyle bir liste yapalım. Hükümete yakın olan kuruluşlar olarak ifade edebileceğimiz Seta, orsam, avim, sde gibi kuruluşların yanında bağımsız düşünce kuruluşlarını da dikkate aldığımızda ankasam tasav ve kafkassam kuruluşlarını internet sitelerini dünya sıralamalarını gösteren www.alexa.com üzerinden değerlendirelim.

Alexaya göre 1. Sırada seta var. Seta dünya internet site sıralamasında 170.510. sırada, bu sıralama yapılırken siteye giriş yapan okuyucunun ülkeden ve ya dışarıdan tıklayanalr diye de oranını yapan alexaya göre setayı tıklayanların %82si Türkiye’den. Seta Türkiye’deki düşünce kuruluşları arasında ilk sırayı alırken yurt dışından tıklanma sırası gerilerde. Yani hükümete yakın bir kuruluş olduğu için daha çok Türkiye’den takip ediliyor ama yurtdışı etkisi neredeyse yok denecek kadar az.

Kuruluş      dünya sıralaması     Türkiye girişi     yurt dışı girişi

Seta                170.510                 % 82.8              %17.2

SDE                366.613                 % 66               % 34               

Avim               377.788                  %25                  %75

Tepav              438.661                 %89.6                %10.4

Kafkassam      448.042                 %16                   %84

Orsam             552.590                 %100

Ankasam        1185655                 %1000

Tasav             2452470                  %1000

Bu kuruluşların dışında da düşünce merkezleri var elbette ama biz bu 8 kuruluş üzerinden konuyu incelediğimizde karşımıza çıkan tablo çok iç açıcı değil. Yurt dışından en çok takip edilen düşünce kuruluşunun kafkassam olduğunun altını çizip yazımızı bitirelim.